P2-07 Higiena i choroby skóry

 

1. Wpływ promieniowania słonecznego na skórę

• synteza D3
• fotostarzenie - przyśpieszony proces starzenia na skutek promieniowania słonecznego
• oparzenia słoneczne
• udar słoneczny i cieplny
• powstawanie nowotworów

UVB (nasz "Bad Boy")

• pobudza produkcję melaniny
• pobudza syntezę witaminy D3
• wywołuje zmiany w DNA, prowadzące do rozwoju nowotworów
• wywołuje oparzenia słoneczne
• wywołuje nadmierne złuszczanie się naskórka

UVA

• głęboko penetruje skórę
• przenika przez ubranie
• odpowiada za fotostarzenie
• może uszkadzać naczynia krwionośne
• może uszkadzać białka, nadające sprężystość i wytrzymałość skóry

WAŻNE!

Stosowanie kremu z filtrem nie blokuje w 100% promieni słonecznych, dlatego dalej możemy się opalić i dalej musimy uważać na czas ekspozycji na promieniowanie słoneczne.

Kremy z filtrem należy stosować przez CAŁY rok, dlatego że Słońce nie gaśnie na zimę.

Różne kremy mają różne SPF, czyli ochronę przed UVB. Nie każdy krem ma filtry przeciw UVA!

Kremy z filtrem "się ścierają", dlatego trzeba ponawiać ich aplikację kilka razy dziennie.

TERMIN WAŻNOŚCI - jeden krem nie wystarczy nam na całe życie, po jakimś czasie przestanie być bezpieczny do użycia i skuteczny. Istotny jest czas ważności po otwarciu kosmetyku.

Regularna ekspozycja na promieniowanie słoneczne przy użyciu filtrów UV, pozwala nam na wytworzenie wystarczającej ilości witaminy D3.

Regularna ekspozycja na promieniowanie słoneczne bez użycia filtrów UV, znacznie zwiększa ryzyko wystąpienia nowotworów skóry, w tym złośliwego czerniaka.

2. Rak skóry

Spowodowany jest wystąpieniem mutacji w komórkach naskórka. Promieniowanie UVB jest pochłaniane przed DNA komórek, co powoduje jego uszkodzenia i zaburzenia cyklu komórkowego (LINK).

RAK PODSTAWNOKOMÓRKOWY (BBC)

• najczęściej występujący rak skóry
• dotyczy dzielących się komórek z warstwy rozrodczej

CZERNIAK

• najbardziej złośliwy nowotwór skóry
• dotyczy melanocytów (LINK)
• czynniki ryzyka:
• częste ekspozycje na promieniowanie UV (ponad 1h dziennie)
• korzystanie z solarium
• oparzenia słoneczne
• jasna karnacja
• predyspozycje genetyczne
• rozwój:
• melanocyty ulegają mutacji
• nieprawidłowe komórki dzielą się, tworząc guz
• guz stymuluje angiogenezę (powstawanie naczyń krwionośnych), które będą odżywiać nowotwór
• powstaje widoczna zmiana skórna
• niektóre komórki odrywają się od guza i rozsiewają po ciele naczyniami krwionośnymi (przerzuty)
• leczenie:
• chirurgiczne usunięcie zmiany
• leki przeciwnowotworowe itp.
• radioterapia
• profilaktyka:
• chronić skórę przed poparzeniami
• chronić skórę przed nadmierną ekspozycją na słońce:
• stosowanie kremów z filtrem UV
• stosowanie okularów przeciwsłonecznych z filtrem UV
• zasłanianie skóry ubraniami, parasolami itd.

ABCDE CZERNIAKA (źródło:LINK)

A – asymetria, np. znamię „wylewające” się na jedną stronę

B – brzegi poszarpane, nierównomierne, posiadające zgrubienia

C – czerwony, czarny, niejednolity kolor

D – duży rozmiar, wielkość zmiany powyżej 6 mm

E – ewolucja, czyli postępujące zmiany zachodzące w znamieniu

ŹRÓDŁO: https://www.gov.pl/web/psse-wieliczka/europejski-dzien-walki-z-czerniakiem-2022

3. Oparzenia słoneczne

Uszkodzenie tkanek wywołane działaniem promieniowania słonecznego

Objawy:

• zaczerwienienie,
• rumień,
• nadwrażliwość na dotyk,
• swędzenie,
• podwyższona temperatura skóry,
• złuszczanie się skóry

Profilaktyka:

• stosowanie kremów z filtrem UV
• zasłanianie skóry ubraniami, parasolami itd.

Leczenie:

• chłodzenie skóry okładami
• smarowanie preparatami przeciwzapalnymi, łagodzącymi
• stosowanie środków przeciwbólowych

UWAGA! Część środków przeciwbólowych, ma również działanie przeciwzapalne, co może mieć znaczenie przy równoczesnym stosowaniu maści o takowym działaniu. Przed zastosowaniem jakichkolwiek leków, warto skonsultować się ze specjalistą np. lekarzem lub farmaceutą.

4. Udar

Kryterium	Udar Cieplny	Udar Słoneczny
Przyczyna	Ekspozycja na wysoką temperaturę, wilgotność, brak nawodnienia i chłodzenia	Długotrwałe wystawienie głowy i karku na intensywne promieniowanie słoneczne
Objawy	Wysoka temperatura ciała (powyżej 40°C), brak pocenia się, przyspieszone tętno, nudności, wymioty, dezorientacja, utrata przytomności	Ból głowy, zawroty głowy, zmęczenie, mdłości, przyspieszone tętno, zaczerwieniona skóra
Leczenie	Szybkie schłodzenie ciała (zimne kąpiele, chłodzenie lodem), nawadnianie, czasem hospitalizacja.	Schłodzenie ciała, unikanie dalszej ekspozycji na słońce, nawadnianie, odpoczynek w zacienionym miejscu
Zapobieganie	unikanie gorących przestrzeni, dostosowanie czasu aktywności do temperatury w ciągu dnia	noszenie nakrycia głowy, unikanie długotrwałej ekspozycji na słońce, stosowanie kremów z filtrem

5. Dolegliwości związane z zaburzeniami funkcjonowania gruczołów skóry:

trądzik pospolity

na skutek zaczopowania przewodów wyprowadzających łój

łojotok

nadmierna aktywność gruczołów łojowych

łupież

nadmierne złuszczanie się skóry głowy

nadmierna potliwość

nadmierna aktywność gruczołów potowych

Przyczyny powstania zaburzeń mogą być różne:

• zaburzenia przemiany materii
• stres
• czynniki hormonalne (np. w okresie dojrzewania)
• patogeny (bakterie, wirusy, grzyby itd.)

Profilaktyka

dotyczy głównie stosowania odpowiedniej diety, przestrzegania prawidłowej higieny, z uwzględnieniem potrzeb danego typu skóry.

6. Choroby pasożytnicze

Wszawica

• winowajca: wesz (głowowa/łonowa/odzieżowa)
• co się dzieje?: pasożytuje na powierzchni skóry, wypija krew, by się odżywiać
• objawy: swędzenie owłosionej skóry, stany zapalne skóry
• leczenie: specjalne preparaty likwidujące wszy, następnie wyczesywanie "resztek" po wszach specjalnym grzebieniem

WAŻNE: Brud nie wywołuje wszawicy. Wesz może przenieść się z innej głowy na naszą w szkole, tramwaju, parku i innych miejscach, niezależnie od tego, jak dobrze dbamy o higienę.

Dużo przydatnych informacji w materiałach dostępnych tutaj: LINK

wesz głowowa

Świerzb

• winowajca: świerzbowiec drążący (inaczej: ludzki)
• co się dzieje?: by składać jaja samice drążą w naskórku korytarze
• objawy: swędzenie skóry, stany zapalne skóry, pęcherze, ślady po korytarzach
• leczenie: specjalne maści/kremy i intensywna higiena (częste zmiany odzieży, pościeli, częste kąpiele itd)

Dużo przydatnych informacji w materiałach dostępnych tutaj: LINK

świerzbowiec ludzki

PROFILAKTYKA:

• nie pożyczanie innym swoich artykułów higienicznych
• nie pożyczanie innym swoich ubrań (np. czapek), akcesoriów (gumek do włosów), pluszaków
• utrzymywanie odpowiedniego dystansu od innych
• codzienne czesanie i szczotkowanie włosów
• związywanie/ścianie włosów
• regularne pranie odzieży, pościeli, ręczników
• pranie odzieży po zakupie, przed rozpoczęciem noszenia
• oczyszczenie z pasożytów przestrzeni po zachorowaniu - bez tego choroba może szybko nawrócić
• unikanie przypadkowych kontaktów seksualnych (np. możemy rozpocząć przyjaźń z wszą łonową)

7. Grzybica skóry

choroba wywołana przez grzyby, których strzępki (LINK) wrastają w ciało żywiciela i na nim żerują. 

Ze względu na dużą różnorodność grzybów, choroby te są trudne w leczeniu i powinny być leczone pod opieką lekarza specjalisty.

Grzyby mogą zaatakować każdy rodzaj skóry, czy wytworów naskórka. Lubią wilgotne i ciemne środowisko, dlatego prawidłowa higiena, dostosowane do pory roku i aktywności obuwie, są podstawowymi formami profilaktyki grzybicy. Nie tulimy też wszystkich bezpańskich zwierząt, które mogą mieć na swojej powierzchni różne formy życia.