P2-17 Witaminy

 

1. Witaminy

różne związki organiczne, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Mogą stanowić składniki enzymów, biorąc wtedy udział w regulacji wielu procesów w naszych komórkach. Nie są źródłem energii ani składnikiem budulcowym dla komórek.

NIEPRAWIDŁOWY POZIOM OKREŚLONEJ WITAMINY

• AWITAMINOZA - brak lub bardzo znaczny niedobór
• HIPOWITAMINOZA - niedobór
• HIPERWITAMINOZA - nadmiar

2. Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach

• magazynowane w organizmie
• nadmiar może wywołać poważne uszkodzenie pracy wątroby i całego organizmu
• A, D₃, E, K

PRZEGLĄD

• A
• umożliwia prawidłowe/y:
• widzenie
• działanie tkanki nabłonkowej
• wzrost i rozwój
• skutki niedoboru:
• kurza ślepota
• zaburzenia wzrostu
• nadmierne złuszczanie się naskórka
• występowanie:
• nabiał
• wątroba
• tran
• pomarańczowe i ciemnozielone warzywa
• pomarańczowe owoce
• D₃
• umożliwia prawidłowe/y:
• wchłanianie wapnia i fosforu z pokarmu i  wbudowanie ich w kości
• skutki niedoboru:
• krzywica
• osteoporoza
• występowanie:
• nabiał i jaja
• wątroba
• tran
• tłuste ryby
• E
• umożliwia prawidłowe/y:
• płodność
• pracę mięśni
• ogranicza ryzyko nowotworów
• skutki niedoboru:
• zaburzenia pracy mięśni
• przyśpieszone starzenie się skóry
• problemy z płodnością
• występowanie:
• orzechy, migdały, nasiona
• oleje roślinne
• awokado
• jaja
• K
• umożliwia prawidłowe/y:
• krzepnięcie krwi
• skutki niedoboru:
• krwawienia
• siniaki
• pękanie naczynek
• występowanie:
• wątroba
• zielone warzywa
• w ciele człowieka jest syntetyzowana przez bakterie jelitowe

3. Witaminy rozpuszczalne w wodzie

• ich nadmiar jest wydalany z moczem
• większe ryzyko niedoboru niż nadmiaru
• z grupy B, C

WITAMINY Z GRUPY B

Występowanie: 

• orzechy, nasiona
• drożdże
• rośliny strączkowe
• produkty zbożowe
• jaja
• mięso
• wątroba
• w ciele człowieka część jest syntetyzowana przez bakterie jelitowe

Przegląd

• B₂
• znaczenie
• udział w oddychaniu tlenowym
• udział w syntezie hemoglobiny
• wpływa na stan skóry i gojenie się ran
• skutki niedoboru
• problemy skórne 
• łojotok
• zajady w kącikach ust
• B₆
• znaczenie
• udział w oddychaniu tlenowym
• udział w syntezie hemoglobiny i czerwonych krwinek
• wpływa na stan skóry
• wpływa na pracę układu nerwowego
• skutki niedoboru
• problemy skórne
• anemia
• otępienie
• przygnębienie
• drgawki
• B₁₂
• znaczenie
• udział w powstawaniu czerwonych krwinek
• udział w syntezie kwasów nukleinowych
• skutki niedoboru
• anemia
• uszkodzenia układu nerwowego
• PP (B₃)
• znaczenie
• wpływa na pracę układu nerwowego i pokarmowego
• skutki niedoboru
• otępienie
• biegunki
• problemy skórne (pękanie, nadmierne łuszczenie skóry)
• biotyna (H)
• znaczenie
• udział w syntezie kwasów tłuszczowych
• wpływa na stan skóry
• skutki niedoboru
• bóle mięśniowe
• problemy skórne (łysienie, nadmierne łuszczenie skóry)
• Kwas foliowy
• znaczenie
• udział w powstawaniu czerwonych krwinek
• udział w syntezie kwasów nukleinowych
• niezbędny do rozwoju układu nerwowego płodu
• skutki niedoboru
• anemia
• ryzyko urodzenia dziecka z wadami układu nerwowego

WITAMINA C (kwas askorbinowy)

• znaczenie
• ułatwia wchłanianie żelaza
• wzmacnia odporność
• bierze udział w syntezie kolagenu
• chroni przed próchnicą, 
• aktywator niektórych enzymów,
• skutki niedoboru
• szkorbut
• występowanie:
• pietruszka
• kiszonki
• owoce
• cytrusy
• dzika róża
• czarna porzeczka