R2-75 Cechy charakterystyczne kręgowców. Krągłouste

1. Kręgowce

• Chrzęstny lub kostny szkielet
• Wszystkie dorosłe osobniki mają czaszkę
• Przedni odcinek cewki nerwowej jest przekształcony w mózgowie, pozostała część tworzy rdzeń kręgowy
• Mają zamknięty układ krwionośny i  2- 3- lub 4-jamowe serce
• Ich ciało jest podzielone na przynajmniej 3 odcinki (głowa, tułów, ogon)

2. Pokrycie ciała

Skóra zbudowana z wielowarstwowego naskórka i skóry właściwej.

Wytwory naskórka:

• Gruczoły np. wytwarzające śluz u ryb lub pot u ssaków
• Łuski gadów
• Pióra ptaków
• Kopyta
• Pazury

Wytwory skóry właściwej:

• Tarcze budujące pancerze żółwi
• Łuski ryb

3. Układ szkieletowy

Szkielet wewnętrzny zbudowany z tkanki chrzęstnej i kostnej

• Szkielet osiowy jest budowany przez czaszkę i kręgosłup
• Szkielet kończyn i ich obręczy (pas barkowy i miednicowy)

4. Przewód pokarmowy

• kama gębowa
• gardziel
• przełyk
• żołądek
• jelito cienkie
• jelito grube
• odbyt (lub kloaka)

5. Oddychanie

U kręgowców wodnych występują skrzela

• wewnętrzne - znajdujące w specjalnych komorach we wnętrzu ciała;
• zewnętrzne -  mające postać bogato ukrwionych wyrostków wystających poza powłoki ciała.

U kręgowców lądowych występują płuca

• prawdopodobnie powstały z pęcherza pławnego ryb (specjalnego, dobrze ukrwionego uchyłku przewodu pokarmowego).
• różny stopień komplikacji budowy wewnętrznej
• workowate (płazy)
• gąbczaste (gady)
• pęcherzykowate (ssaki)
• rurkowate (ptaki)

6. Układ krwionośny

• Układ typu zamkniętego, w którym przepływ krwi umożliwiają skurcze serce.
• kręgowce wodne mają jeden krwioobieg.
• kręgowce lądowe mają dwa krwioobiegi (niektóre płazy mają jeszcze krwiobieg skórny)
• Serce  2- 3- lub 4-jamowe.

7. Układ nerwowy

Składa się z części:

• ośrodkowej
• mózgowie
• rdzeń kręgowy
• obwodowej 
• nerwy czaszkowe
• nerwy rdzeniowe

Część ośrodkowa rozwija się z cewki nerwowej. Tworzy się pęcherzyk mózgowy z którego rozwijają się trzy pęcherzyki, które ostatecznie różnicują się na pięć pęcherzyków.

Użyte skróty nie są oficjalnymi skrótami. Zostały użyte na potrzeby uproszczenia notatki.

• PM – przodomózgowie
• KM - kresomózgowie
• MM - międzymózgowie
• ŚM – śródmózgowie
• TM – tyłomózgowie
•  M – móżdżek
•  RP – rdzeń przedłużony

8. Narządy zmysłów

• Narządy czucia powierzchniowego – receptory dotyku, ucisku, ciepła, zimna oraz bólu.
• Narządy węchu reagują na cząstki substancji rozproszonej w powietrzu
• Narządy smaku – wrażliwe na bodźce chemiczne pochodzące z pokarmu
• Narządy wzroku – parzyste oczy o takiej samej budowie
• Narządem słuchu i równowagi jest ucho wewnętrzne (błędnik); wszystkie kręgowce mają ucho środkowe, a ssaki też zewnętrzne

8. Układ wydalniczy

Składa się z nerek i dróg wyprowadzających (pęcherz moczowy, moczowód, cewka moczowa)

Nefrony są podstawowym elementem nerki

W zależności od budowy nefronów wyróżnia się trzy typy nerki:

typ nerki	cecha	u kogo?
Przednercze	zbędne substancje są wychwytywane z jamy ciała przez orzęsione lejki.	ryby
Pranercze	lejki i pojawiają się kłębuszki nerkowe do której trafiają z krwi zbędne substancje	ryby i płazy
Zanercze	są kłębuszki, brak lejków	gady, ptaki, ssaki

9. Układ rozrodczy

• Wszystkie kręgowce są rozdzielnopłciowe i rozmnażają się wyłącznie płciowo
• Rozwój prosty (wyjątek: niektóre ryby kostnoszkieletowe, płazy)
• Zapłodnienie zewnętrzne (kręgowce pierwotniewodne) i wewnętrzne (kręgowce pierwotnielądowe)
• Gady, ptaki i ssaki wytwarzają błony płodowe które czynią zarodki niezależne od środowiska wodnego.
• Płazy, gady, ptaki i stekowce mają kloakę.

10. Krągłouste

• Nie posiadają kości szczęk, żuchwy
• Nieparzysty otwór węchowy
• Brak parzystych płetw
• Lejek przyssawkowy
  

Public Domain, Link