R2-71 Szkarłupnie

 

1. Ogólna budowa

• symetria promienista (strzykwy mają symetrię dwuboczną)
• trójwarstwowce
• dobrze rozwinięta celoma
• wtórouste
• ciało zbudowane z tarczy (część centralna) i ramion
• brak głowy
• część oralna (gębowa)
• otwór gębowy
• część aboralna
• otwór odbytowy
• duże zdolności regeneracyjne

 

2. Przegląd szkarłupni

• liliowce
• rozgwiazdy
• wężowidła
• jeżowce
• strzykwy

3. Pokrycie ciała

• nabłonek
• komórkowy
• syncytialny
• tkanka łączna z szkieletem wewnętrznym z wapiennych płytek
• mięśnie
• orzęsiony nabłonek celomatyczny

4. Układ pokarmowy

• Jelito przednie:
• przełyk
• obszerny żołądek
• Jelito środkowe
• Jelito tylne
• zakończone odbytem - nie u wszystkich

5. Odżywianie (rodzaj pokarmu):

gromada	sposób odżywiania
Liliowce	plankton
Rozgwiazdy	drapieżniki
Wężowidła	drapieżniki i roślinożercy
Jeżowce	muł, drobne organizmy
Strzykwy	muł. drobne cząstki organiczne

6. Wymiana gazowa

• Jeżowce, wężowidła, rozgwiazdy
• skrzela powłokowe (małe cienkościenne wyrostki ściany ciała)
• nóżki ambulakralne.
• Strzykwy
• płuca wodne (duże cienkościenne i silnie rozgałęzione worki w jamie ciała)
• Liliowce
• nóżki ambulakralne

7. Transport substancji

układ krwionośny (hemalny) otwarty

• Budowa:
• kanał okrężny
• system zatok i kanałów
• Funkcjonowanie
• substancje odżywcze wraz z płynem przenikają z jelit do układu hemalnego
• płyn jest rozprowadzany po organizmie

8. Układ wodny (ambulakralny)

ELEMENT	FUNKCJA
płytka sitowa (madreporowa)	przez jej pory woda ze środowiska dostaje się do układu
kanał okrężny	kanał znajdujący się w tarczy ciała
kanały promieniste	rozchodzą się od kanału okrężnego w ramionach. Mają odgałęzienia.
nóżki ambulakralne	zakończone przyssawkami twory, na końcu odgałęzień kanałów promienistych. Narządy ruchu, zmysłu dotyku, wymiany gazowej.

Ruch przy użyciu nóżek ambulakralnych:

wzrost ciśnienia - wydłuża się nóżka
spadek ciśnienia - kurczy się

9. Układ nerwowy

Budowa

• prymitywny
• o symetrii promienistej
• zbudowany z pierścienia i pni nerwowych.

Narządy zmysłów

• Słabo wykształcone
• Bodźce odbierane są przez:
• nóżki ambulakralne
• czułki
• oczy 
• rozgwiazdy
• jeżowce 
• statocysty
• strzykwy
• jeżowce

10. Wydalanie i osmoregulacja

Brak układu wydalniczego - wydalanie przez nóżki ambulakralne i powłoki ciała

Podocyty (rodzaj amebocytów) – komórki w płynie wypełniającym jamę ciała, wychwytujące i gromadzące metabolity. Gdy są już wypełnione, są usuwane przez układ wodny

Niewielkie zdolności osmoregulacji - żyją w wodach o zasoleniu zbliżonym do zasolenia ich ciała.

11. Rozmnażanie i rozwój

• rozdzielnopłciowe
• brak dymorfizmu płciowego.
• gonady w postaci woreczków z krótkimi kanałami uchodzącymi do wody.
• zapłodnienie zewnętrzne
• jajorodność
• rozwój złożony - larwa
• o symetrii dwubocznej
• formy wolnożyjące

12. Znaczenie szkarłupni

• Ważne ogniwo łańcucha pokarmowego
• Oczyszczanie wody morskiej
• Gastronomia (np. strzykwy)
• Wytwarzają jad (niektóre) szkodliwy dla człowieka (nawet śmiertelnie)
• Niektóre rozgwiazdy niszczą rafy żywiąc się polipami korali madreporowych.