R2-63 Pierścienice

 

1. Podstawowe informacje

• trójwarstwowce
• symetria dwuboczna
• segmentacja ciała (metameria) homonomiczna.
• Metamery są oddzielone od siebie poprzecznymi przegrodami.
• Zwierzęta celomatyczne. 
• Posiadają wtórną jamę ciała wypełnioną płynem pełniącym funkcję hydroszkieletu i pośrednika pomiędzy krwią a tkankami.

2. Różnorodność pierścienic

• Skąposzczety 
• słabo wyodrębniony odcinek głowowy
• słabo rozwinięte zmysły
• brak parapodiów
• nieliczne szczecinki umieszczone bezpośrednio w ścianie wora powłokowo-mięśniowego umożliwiają ruch
• Wieloszczety
• żyją w morzach
• wyraźnie wyodrębniony odcinek głowowy z dobrze rozwiniętymi narządami zmysłów
• oczami
• czułkami
• głaszczkami
• wąsami
• liczne parapodia zaopatrzone w liczne szczecinki
• Pijawki
• żyją głównie w wodach słodkich
• słabo wyodrębniony odcinek głowowy i 33 segmenty
• segmentacja zewnętrzna nie odpowiada wewnętrznej
• przyssawka przednia i tylna
• głównie pasożyty.

3. Powłoka ciała - wór powłokowo - mięśniowy

• Kutykula (oskórek)
• jednowarstwowy naskórek z licznymi gruczołami śluzowymi
• cienka warstwa mięśni okrężnych
• wydłużanie się segmentów
• gruba warstwa mięśni wzdłużnych [u pijawek 🡪 mięśnie skośne]
• poszerzanie się segmentów

4. Ogólna budowa anatomiczna

5. Układ pokarmowy

• jelito przednie:
• otwór gębowy (2 segment)
• jama gębowa
• gardziel 
• silnie umięśniona
• wyposażona w zęby kutykularne i płytki szczękowe
• wysuwana na zewnątrz łapie zdobycz
• przełyk
• wole
• u skąposzczetów występują tam gruczoły wapienne zobojętniające pokarm
• u pijawek gromadzenie krwi
• żołądek
• jelito środkowe
• jelito tylne – krótkie, kończy się w ostatnim segmencie ciała.

6. Układ krążenia

• Układ krwionośny zamknięty;
• Brak serca, krążenie uwarunkowane rytmicznym pulsowaniem naczynia grzbietowego, czasem też naczyń okrężnych przedniej części ciała [serca boczne].
• Barwnik oddechowy jest rozpuszczony w osoczu
• Hemoglobina 🡪 czerwony
• Hemoerytryna 🡪 różowy
• Chlorokuoryna 🡪 zielony

LINK - barwniki oddechowe

7. Oddychanie

Całą powierzchnią ciała, dzięki gęstej sieci naczyń włosowatych. Pierścienice wodne mają skrzela zewnętrzne umieszczone na parapodiach.

8. Układ nerwowy

Układ nerwowy drabinkowy.

Budowa:

• Parzyste zwoje międzygardzielowe 
• mózgowe  (nadprzełykowe)
• podprzełykowe.
• obrączka okołogardzielowa - łączy zwoje międzygardzielowe z pniem nerwowym
• pień nerwowy w postaci łańcuszka brzusznego lub drabinki z parą zwojów segmentalnych

9. Układ wydalniczy

Układ metanefrydialny 

• Metanefrydia składają się z orzęsionego lejka i kanalika wydalniczego a kończą otworem wydalniczym.
• Funkcja osmoregulacyjna i wydalnicza.
• Na 1 segment przypada 1 para metanefrydiów.

Komórki chloragogenowe

znajdują się w zagłębieniu jelita środkowego. Wychwytują z celomy i magazynują metabolity, potem zamierają i są usuwane przez metanefrydia.

Główny wydalany produkt rozkładu białek:

• formy wodne – amoniak
• formy lądowe – mocznik

10. Rozmnażanie

Głównie płciowo. Zarówno gatunki obojniacze jak i rozdzielnopłciowe.
Segmenty płciowe – przednie segmenty w których rozwijają się gonady.

Wieloszczety

• Głownie rozdzielnopłciowe, u niektórych dymorfizm płciowy
• Zaplemnienie i zapłodnienie zewnętrzne
• Gamety uwalniane do wody
• Rozwój złożony (zazwyczaj); planktoniczna larwa która opada na dno i przeobraża się

Skąposzczety i pijawki

• Obojniaki, zaplemnienie i zapłodnienie krzyżowe.
• Siodełko, składające się z kilku-kilkudziesięciu segmentów, wytwarza wydzielinę chroniącą rozwijające się zarodki.
• Kopulacja: 
• dwa osobniki przekazują sobie nasienie zmagazynowane w zbiorniczkach nasiennych
• Siodełko wytwarza mufkę, przesuwaną do przodu ciała.
• Do mufki zostają złożone komórki jajowe i zgromadzone w zbiorniczkach nasiennych plemniki.
• Zapłodnienie zewnętrzne
• Śluzowa obrączka jest zsuwana z ciała i przekształca się w kokon.
• Rozwój prosty
• Niektóre wieloszczety i skąposzczety mogą rozmnażać się poprzez podział poprzeczny ciała i regenerację brakującego fragmentu.

12. Znaczenie pierścienic

• Procesy glebotwórcze
• Spulchnianie gleby
• Samooczyszczanie wód
• Ważne ogniwo łańcucha pokarmowego
• Pasożyty wywołują choroby
• Pokarm dla ryb
• Pijawki są wykorzystywane przy upuszczaniu krwi (obniżenie ciśnienia) i źródło hirudyny