R2-59 Wrotki

 

1. Podstawowe informacje

• trójwarstwowce
• wykształcenie narządów i ich układów
• symetria dwuboczna
• ściśle określona, charakterystycznej dla danego gatunku liczby komórek
• ciało podzielone na trzy części:
• głowa z aparatem rzęskowym
• tułów
• noga
• pseudocelomatyczne
• szkielet hydrauliczny

2. Różnorodność wrotków

• Duża różnorodność kształtów
• kuliste
• wydłużone
• tarczowate 
• Tryb życia:
• wolno żyjący
• osiadły
• Postaci:
• samotne 
• kolonijne

3. Powłoka ciała

• Brak wora powłokowo-mięśniowego
• Syncytialny nabłonek pokryty od zewnątrz oskórkiem 
• U niektórych:
• oskórek wytwarza w części tułowiowej sztywny pancerz
• dodatkowo okryte galaretowatymi otoczkami tzw. domkami 
• Układ mięśniowy
• pasma mięśni podłużnych
• wciągają aparat wrotny i nogi w głąb tułowia
• Mięśnie okrężne
• uczestniczą w ruchu

4. Ogólna budowa anatomiczna

GŁOWA

• Może być wciągana do tułowia
• Znajduje się na niej
• większość narządów zmysłów,
• otwór gębowy 
• aparat rzęskowy

TUŁÓW

• Stanowi najszerszą część ciała
• Mieści się w nim większość narządów wewnętrznych

NOGA

• Jest zwykle wydłużona i niekiedy członowana
• U części może być wyciągana do tułowia 
• Na jej końcu znajduje się 1-2 palce
• uczestniczą w poruszaniu się
• umożliwiają przyczepienie się do podłoża

via GIFER

5. Układ pokarmowy

• Jest drożny 
• Ma postać ciągnącego się wzdłuż ciała przewodu, który rozpoczyna się otworem gębowym, a kończy się otworem odbytowym 
• W jego skład wchodzą:
• Otwór gębowy
• Jama gębowa 
• Gardziel
• silnie umięśniona, 
• zaopatrzona w mocne, kutykularne szczęki służące do rozcierania pożywienia 
• Przełyk
• Żołądek
• Jelito 
• kloaka 
• odbyt

6. Układ krążenia

Brak układu krążenia.

Składniki odżywcze i produkty przemiany materii są transportowane przez płyn wypełniający pseudocelomę.

7. Oddychanie

Brak układu oddechowego.

Wymiana gazowa całą powierzchnią ciała

8. Układ nerwowy

• Wykazuje wysoki poziom centralizacji
• W jego skład wchodzą trzy zwoje:
• Zwój mózgowy 
• Zwój aparatu rzęskowego
• Zwój nożny 
• Narządy zmysłów znajdują się przede wszystkim na głowie i są lepiej rozwinięte u form wolno żyjących niż osiadłych. 
• Fotoreceptory 
• Chemoreceptory
• Mechanoreceptory

9. Układ wydalniczy

Układ protonefrydialny 

Składa się z parzystych kanalików bocznych biegnących wzdłuż ciała, które z jednej strony otwierają się do kloaki, a z drugiej strony są zakończone komórkami płomykowymi

10. Rozmnażanie

• Wrotki są rozdzielnopłciowe
• Tam gdzie istnieją samce występuje wyraźny dymorfizm płciowy 
• samce wrotków są mniejsze od samic
• mają uwstecznioną budowę ciała
• Układ rozrodczy żeński
• składa się zwykle z jajników produkujących komórki jajowe
• jajowody, które otwierają się do kloaki
• Układ rozrodczy męski 
• zbudowany jest z jądra, w którym powstają plemniki 
• nasieniowód, który uchodzi na zewnątrz ciała 
• końcowy odcinek tworzy narząd kopulacyjny 
• zapłodnienie wewnętrzne

11. Heterogonia

następowaniu po sobie pokoleń dwupłciowych oraz pokoleń tylko żeńskich (rozmnażających się partenogenetycznie)

Partenogeneza u wrotków

• środowisko jest stabilne
• Amiktyczna samica (2n) produkuje na drodze mitozy jaja (2n), z których rozwijają się kolejne samice
• pojawia się stres w środowisku (np. zmiana temperatury)
• Powstają mityczne samice (2n) - przeprowadzające mejozę.
• Na drodze mejozy powstają jaja (1n), z których rozwijają się samce (1n).
• Samce (1n) na drodze mitozy produkują plemniki (1n)
• Plemnik (1n) może zapłodnić jajo (1n) i powstają wtedy przetrwalnikowe jaja (2n).

12. Znaczenie wrotków

• znaczenie w akwarystyce (pokarm dla narybku, krewetek itd)
• ważne ogniwo łańcucha pokarmowego
• udział w obiegu pierwiastków w przyrodzie
• składnik zooplanktonu