R2-58 Płazińce

 

1. Podstawowe informacje

• trójwarstwowce
• wykształcenie narządów i ich układów
• symetria dwuboczna
• ciało spłaszczone grzbietobrzusznie
• acelomatyczne
• pierwotna jama ciała wypełniona parenchymą (mezoderma)

2. Podział taksonomiczny

• wirkokształtne
• przywry
• tasiemce

3. Powłoka ciała - wór powłokowo-mięśniowy

• Wirki:
• jednowarstwowy, orzęsiony nabłonek
• komórki gruczołowe
• wydzielają śluz
• wytwarzają rabdity
• pałeczkowate struktury zbudowane z mukopolisacharydów i białek
• pod wpływem wody pęcznieją, śluzowacieją i obezwładniają ofiarę/napastnika
• mięśnie okrężne
• mięśnie skośne
• mięśnie podłużne
• Przywry
• oskórek
• nabłonek syncytialny (syncytium)
• zlewające się z sobą komórki nabłonka 
• pokryte glikokaliksem
• mięśnie okrężne
• mięśnie skośne
• mięśnie podłużne
• Tasiemce
• oskórek (zazwyczaj brak u postaci dorosłej)
• nabłonek syncytialny (syncytium)
• mikrotrychy - mikrokosmki, zwiększają powierzchnię chłonną
• pokryte glikokaliksem
• mięśnie okrężne
• mięśnie podłużne

4. Budowa ciała wypławka białego (wirka)

5. Odżywianie

Wirki - głównie drapieżniki

Przywry i tasiemce - pasożyty

6. Układ pokarmowy

• Otwór gębowy
• jelito przednie
• gardziel
• umożliwia zdobywanie pokarmu
• jelito środkowe
• silnie rozgałęzione 
• trawienie pokarmu
• rozprowadzanie substancji odżywczych po ciele

Układ pokarmowy jest niedrożny

• brak otworu odbytowego
• niestrawione resztki są usuwane przez otwór gębowy

Niektóre pasożytnicze nie mają układu pokarmowego, wchłaniają cząsteczki pokarmu całą powierzchnią ciała.

7. Układ krążenia

Brak układu krążenia

Transport substancji po ciele zachodzi dzięki:

• silnie rozgałęzionemu jelitu środkowemu
• płynu, w którym zanurzone są komórki parenchymy

8. Oddychanie

Brak układu oddechowego.

Wymiana gazowa całą powierzchnią ciała

• postaci wolnożyjące -  oddychanie tlenowe
• pasożyty wewnętrzne - fermentacja.

9. Układ nerwowy

Układ ortogonalny (pasmowy)

Od płazińców obserwujemy centralizację układu nerwowego.

Dwa zwoje nerwowe znajdujące się w przedniej części ciała i odchodzące od nich podłużne pnie nerwowe, połączone poprzecznie spoidłami nerwowymi.

Płazińce pasożytnicze mają zredukowane narządy zmysłów i słabo rozwinięty układ nerwowy.

Wolnożyjące wirki posiadają znacznie silniej rozwinięte narządy zmysłów, które mają skupiska na głowie i brzusznej stronie ciała:

• chemoreceptory – reakcja na różne związki chemiczne
• mechanoreceptory – reakcja na bodźce mechaniczne
• fotoreceptory skupione w oczkach - reakcja na światło
• statocysty – narządy równowagi

10. Układ wydalniczy

Układ protonefrydialny 

• komórki płomykowe
• absorbują metabolity z płynu międzykomórkowego parenchymy
• wici napędzają ruch płynu z metabolitami
• wici zebrane są w pęki w kształcie płomienia
• kanały wydalnicze
• rozgałęzione
• rozmieszczonych w parenchymie wzdłuż ciała
• najczęściej 2 kanały
• otwory wydalnicze

11. Rozmnażanie

• wirki
• płciowe:
• zapłodnienie wewnętrzne
• rozwój zazwyczaj prosty
• hermafrodyty (obojniaki)
• posiadają jajniki i jądra
• możliwe zapłodnienie krzyżowe i samozapłodnienie
• bezpłciowe
• silne zdolności regeneracyjne
• rozmnażanie przez podział/fragmentację ciała
• przywry
• płciowe:
• zapłodnienie wewnętrzne
• zazwyczaj hermafrodyty (obojniaki)
• posiadają jajniki i jądra
• możliwe zapłodnienie krzyżowe i samozapłodnienie
• bezpłciowe
• partenogenetycznie

12. Budowa ciała tasiemca uzbrojonego

• główka (skoleks)
• haczyki
• przyssawki
• szyjka - miejsce powstawania nowych członów
• ciało (strobila) - zbudowane z członów (proglotydów)
• człony maciczne - wypełnione macicą zawierającą zapłodnione jaja

13. Przystosowanie tasiemców do pasożytnictwa:

• zanik narządów zmysłów
• wykształcenie aparatu czepnego
• przyssawki
• haczyki
• zanik układu pokarmowego i wchłanianie pokarmu całą powierzchnią ciała
• mikrotrychy
• ciągłe powstawanie nowych członów i ich stopniowe dojrzewanie zapewniające stałe wytwarzanie jaj
• obojnactwo
• wysoka rozrodczość
• oddychanie beztlenowe

14. Cykle rozwojowe

• żywiciel pośredni - żyjąca w nim postać nie jest zdolna do rozmnażania płciowego
• żywiciel ostateczny - w nim znajduje się postać zdolna do rozmnażania płciowego

15. Znaczenie płazińców

• Ważne ogniwo łańcucha pokarmowego
• Płazińce pasożytnicze ograniczają liczebność swoich żywicieli
• Wywołują choroby i szkody w hodowlach zwierząt.