R1-16 Osmoza

 

1. Osmoza

dyfuzja rozpuszczalnika przez membranę półprzepuszczalną rozdzielającą dwa roztwory o różnym stężeniu.

2. Rodzaje roztworów

• hipertoniczny
• wyższe stężenie substancji rozpuszczonej (np. soli) niż w komórce
• woda przepływa z komórki do roztworu
• izotoniczny
• równe stężenia substancji rozpuszczonej (np. soli) po obu stronach błony
• cząsteczki wody wypływają i napływają do komórki w takiej samej ilości
• hipotoniczny
• niższe stężenie substancji rozpuszczonej (np. soli) niż w komórce
• woda przepływa z roztworu do komórki

3. Komórki zwierzęce i roślinne vs. roztwory o różnym stężeniu

Najważniejsze organella komórkowe z punktu widzenia osmozy

Komórka zwierzęca nie ma tak dobrych zabezpieczeń przed zmianami stężenia środowiska jak komórka roślinna. 

• komórka zwierzęca
• w roztworze hipotonicznym
• napływa za dużo wody,
• ulegnie eksplozji
• w roztworze hipertonicznym
• za dużo wody wypłynie
• skurczy się i może rozpaść
• Komórka roślinna
• w roztworze hipotonicznym
• napływa za dużo wody,
• wakuola wypełnia się wodą
• wzrasta ciśnienie w komórce, ale ściana komórkowa zabezpiecza ją przed pęknięciem
• komórka osiąga pełny turgor
• w roztworze hipertonicznym
• wypływa za dużo wody,
• wakuola zmniejsza się
• plazmoliza
• błona komórkowa zaczyna odstawać od ściany komórkowej
• odwrotność: deplazmoliza

4. Plazmoliza i deplazmoliza

PLAZMOLIZA

• błona komórkowa zaczyna odstawać od ściany komórkowej
• wakuola się pomniejsza,
• spada turgor

Autorstwa Mnolf - Photo taken in Innsbruck, Austria, CC BY-SA 3.0,
https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=137710

DEPLAZMOLIZA

• komórka wypełnia się coraz bardziej wodą
• wakuola się powiększa,
• wzrasta turgor

Autorstwa Mnolf - Photo taken in Innsbruck, Austria, CC BY-SA 3.0,
https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=137707