R2-30 Rozmnażanie płciowe okrytozalążkowych. Cykl rozwojowy.

1. Zapylenie 

Zapylenie następuje w momencie, gdy ziarno pyłku (dojrzały gametofit męski) trafi na znamię słupka. Jego komórka wegetatywna wytwarza wtedy łagiewkę pyłkową, która rośnie w kierunku woreczka zalążkowego (dojrzały gametofit żeński).

• zapylenie krzyżowe
• pyłek pochodzi z innej rośliny niż słupek
• wymiana materiału genetycznego między różnymi osobnikami
• zwiększamy różnorodność genetyczną
• lepsza opcja
• samozapylenie
• przeniesienie pyłku na słupek tej samej rośliny
• był crossing-over (w czasie mejozy, gdy powstawały zarodniki), ale tylko tasujemy nasze geny, a nie wymieniamy ich z innymi
• słabsza opcja, ale dalej wytwarzamy nasiona czyli:
• formy przetrwalnikowe
• nowe potomstwo

ZAPOBIEGANIE SAMOZAPYLENIU

• samosterylność - pyłek nie może zapłodnić tej samej rośliny z której pochodzi, np. ze względu na ochronę chemiczną m.in:
• niszczenie własnego pyłku
• hamowanie rozwoju łagiewki pyłkowej u własnego pyłku
• heterostylia - słupki i pręciki są umieszczone na różnych wysokościach u różnych osobników, tego samego gatunku
• słupki są wysokie, więc pręciki są nisko
• słupki są niskie, więc pręciki są wysoko
• różny czas dojrzewania - u różnych osobników, tego samego gatunku
• przedsłupność - najpierw dojrzewają słupki, potem pręciki
• przedprątność - najpierw dojrzewają pręciki, potem słupki

2. Sposób zapylania vs. budowa kwiatu

Zapylenie przez wiatr:

• zredukowany, bezwonny okwiat - nie musimy nikogo kusić
• wiotkie pręciki - łatwiejsze wysypywanie pyłku
• drobny, lekki i sypki pyłek - łatwo unoszony przez wiatr
• duża ilość pyłku - zwiększenie szansy na zapylenie, w końcu któreś ziarno pyłku trafi na słupek...
• duża powierzchnia znamion słupka - większa szansa, że faktycznie ziarno pyłku trafi na słupek

Zapylane przez zwierzęta m.in. owady jak pszczoły

• kolorowy, barwny, pachnący okwiat - kusimy zapylacza, by do nas podleciał
• wydzielanie nektaru - większa szansa, że zapylacz będzie nas odwiedzał i pokręci się w nas bardziej, a my go oblepimy w tym czasie pyłkiem
• grubszy, dość ciężki i bardzo lepki pyłek  - przykleja się do ciała zwierzęcia i nie spadnie z niego np. w czasie lotu do drugiego kwiatu
• stosunkowo mała powierzchnia znamion słupka (w stosunku do zapylanych przez wiatr) i mniejsza ilość pyłku - mamy pośrednika, więc jest duża szansa, że pyłek trafi na znamię słupka

3. Podwójne zapłodnienie

Ziarno pyłku ma dwie komórki plemnikowe (1n):

• jedna połączy się z komórką jajową (1n), dając zygotę (2n), z której rozwinie się zarodek
• druga łączy się z wtórnym jądrem woreczka zalążkowego (2n), w wyniku czego powstanie bielmo wtórne (3n).

Więcej o bielmie wtórnym i nasionach tutaj: R2-20 Od nasiona do siewki

Więcej o gametofitach roślin okrytonasiennych tutaj: R2-29 ROŚLINY OKRYTOZALĄŻKOWE - RÓŻNORODNOŚĆ, KWIAT I KWIATOSTAN

4. Cykl rozwojowy rośliny okrytozalążkowej

Uproszczony - LINK

WSIPu LINK