R1-06 Węglowodany

 1. Węglowodany

związki organiczne zbudowane z atomów węgla, wodoru i tlenu

2. Podział węglowodanów:

• rodzaj grupy funkcyjnej
• aldozy
• ketozy
• liczba węgli budujących monomer
• triozy
• pentozy
• heksozy
• liczba monomerów
• monosacharydy
• oligosacharydy
• disacharydy
• trisacharydy
• polisacharydy

3. Wiązanie O-glikozydowe

wiązanie łączące z sobą dwa monosacharydy

Jak doprecyzować rodzaj wiązania?

• podajemy numery węgli, które tlen z sobą łączy (mostek tlenowy) np. wiązanie 1,4 - O - glikozydowe
• podajemy typ wiązania:
•  α
• grupy -OH (hydroksylowe) były po tej samej stronie np. obie były "na dole"
• β
• jedna grupa była "na dole" a druga "u góry"

4. Przegląd sacharydów

• monosacharydy:
• ryboza
• pentoza
• aldoza
• składnik rybonukleotydów 
• w RNA
• w ATP
• deoksyryboza
• pentoza
• aldoza
• składnik deoksyrybonukleotydów 
• w DNA
• glukoza
• heksoza
• aldoza
• stanowi główne źródło energii
• cukier transportowy u zwierząt
• fruktoza
• heksoza
• ketoza
• pośrednie źródło energii (można ją przekształcić w glukozę)
• cukier owocowy
• galaktoza
• heksoza
• aldoza
• składnik laktozy
• disacharydy
• maltoza
• glukoza+glukoza
• α-1,4
• produkt rozkładu polisacharydów
• składnik nektaru
• sacharoza
• glukoza+fruktoza
• α-1,2
• cukier transportowy u roślin
• cukier magazynowany w burakach cukrowych i trzcinie cukrowej
• laktoza
• glukoza+galaktoza
• β-1,4
• składnik mleka wszystkich ssaków
• funkcja odżywcza
• polisacharydy
• skrobia
• monomer: glukoza
• wiązanie: 1,4-α-glikozydowe
• materiał zapasowy roślin i niektórych protistów
• dwie frakcje:
• amyloza - prosty łańcuch
• amylopektyna - rozgałęziona
• glikogen
• monomer: glukoza
• wiązanie: 1,4-α-glikozydowe
• materiał zapasowy zwierząt
• wątoba
• mięśnie
• silnie rozgałęziony
• celuloza
• monomer: glukoza
• wiązanie: 1,4-β-glikozydowe
• główny składnik ścian komórkowych roślin
• liniowa
• chityna
• monomer: N-acetyloglukozamina
• wiązanie: 1,4-β-glikozydowe
• ściany komórkowe grzybów
• szkielet zewnętrzny stawonogów