R2-09 Pantofelek

1. Budowa pantofelka

• pellikula
• substancje zapasowe
• cytostom - miejsce pochłaniania pokarmu (endocytozy)
• cytopyge - miejsce egzocytozy niestrawionych resztek pokarmu
• rzęski
• wodniczka pokarmowa - połączony pęcherzyk fagocytarny (lub pinocytarny) z lizosomem
• wodniczka tętniąca - usuwa nadmiar wody z komórki (osmoregulacja)
• aparat jądrowy
• makronukleus
• jądro wegetatywne
• ekspresja genów
• regulacja procesów komórkowych
• mikronukleus
• jądro generatywne
• wyciszony transkrypcyjnie
• rola w koniugacji

2. Osmoregulacja

procesy mające na celu regulację ciśnienia osmotycznego płynów ustrojowych, m.in. poprzez regulację poziomu wody i prawidłowe stężenia elektrolitów w komórkach.

3. Osmoregulacja u protistów słodkowodnych

Środowisko słodkowodne jest hipotoniczne względem komórki, co generuje napływ do niej wody. Nadmiar wody jest wypompowywany poprzez wodniczki tętniące.

Środowisko słonowodne jest izotoniczne względem tych protistów.

4. Rozmnażanie bezpłciowe protistów

• mitospory
• fragmentacja plechy
• podział komórki np. u pantofelka (LINK)

5. Koniugacja pantofelków

• połączenie się pantofelków
• *zanik makronukleusa (2n)*
• mejoza mikronukleusa (2n->1n)
• zanik 3 z 4 mikronukleusów
• podział mitotyczny jedynego pozostałego mikronukleusa.
• wymiana jednego mikronukleusa między pantofelkami (1n+1n)
• kariogamia i powstanie jądra diploidalnego (1n+1n-> 2n)
• mitoza tego jądra
• jedno jądro przekształca się w makronukleus (2n), a drugie w mikronukleus (2n)

*niektóre źródła podają zanik pierwotnego makronukleusa na początku koniugacji, inne mówią o jego zaniku dopiero przed podziałem komórkowym albo uleganiu stopniowej degradacji przez cały proces.

Makronukleus może być poliploidalny ze względu na jego wysoką aktywność transkrypcyjną.

6. Przemiana faz jądrowych

Przemiana faz jądrowych

regularne następowanie po sobie fazy haploidalnej (1n) i diploidalnej (2n)

Postać troficzna

postać zdolna do wykonywania pełni funkcji życiowych. Wyróżniamy haplonty i diplonty.

Rodzaje mejozy:

• mejoza pregamiczna
• zachodzi przed procesem zapłodnienia
• występuje u organizmów diploidalnych
• w jej wyniku powstają haploidalne gamety
• mejoza postgamiczna
• zachodzi zaraz po kariogamii
• występuje u organizmów haploidalnych
• w jej wyniku powstają postaci troficzne
• mejoza pośrednia
• zachodzi na sporofitach
• w jej wyniku powstają mejospory, a z nich gametofity
• związana z przemianą pokoleń

LINK - Biological life cycle

7. Przemiana pokoleń

regularne następowanie po sobie pokolenia rozmnażającego się za pomocą gamet (gametofitu) i pokolenia rozmnażającego się za pomocą mejospor (sporofitu).

Pokolenia:

• GAMETOFIT
• haploidalne (1n)
• rozmnażające się płciowo
• produkcja gamet
• wyrasta z zarodników (mejospor)
• SPOROFIT
• diploidalne (2n)
• rozmnażające się bezpłciowo
• produkcja zarodników (mejospor)
• wyrasta z zapłodnionych gamet

Typy przemian pokoleń

• Izomorficzna
• gametofit i sporofit są do siebie podobne pod względem budowy, kształtu, rozmiarów i długości życia
• np. u watki (LINK)
• Heteromorficzna
• pokolenia różnią się od siebie
• jedno dominuje w cyklu życiowym
• np. u listownicy (LINK)